Geen specifiek wettelijk kader voorzien
Eigenlijk is dit vak een herhaling van afstapping ter plaatse. Er wordt gehamerd op het gedrag van de eerstelijnspolitie op een plaats-delict, zonder dat er effectief over het verdere onderzoek gesproken wordt. Het is belangrijk dat de eerstelijnspolitie de plaats delict goed vrijwaart en de nodige maatregelen treft om de sporen veilig te stellen. Dit is belangrijk voor het verdere onderzoek.
Het is belangrijk dat er spoorbewust gehandeld wordt. Dit wil zeggen dat we zowel oog moeten hebben voor de omgeving, maar ook voor de grond. Dit is de zogenaamde grondfouille waarin wordt gekeken welke sporen zich voor ons nog kunnen bevinden en moeten gevrijwaard worden. Bij aankomst op een plaats delict moet er altijd vanuit gegaan worden dat er een misdrijf gebeurd is.
Bij het toekomen bij een vermeend misdrijf moet men altijd de 5 W's in het achterhoofd houden. Welke sporen kan ik verwachten, waar zouden er zich sporen kunnen bevinden, waar kunnen deze sporen vandaan komen, waarmee en hoe kunnen ze beveiligd worden en wat kan ik hier vernietigen. Als men deze gegevens in het achterhoofd houdt verkleint men de kans aanzienlijk op het accidenteel vernietigen van sporen en kan het verder onderzoek beter gevoerd worden.
Het vrijwaren van sporen is een belangrijke taak. Het is niet meer of niet minder dan het beschermen van sporen die dreigen verloren te gaan, zoals een voetafdruk in de regen. Een ander voorbeeld hiervan is een tent laten plaatsen over een slachtoffer van een levensdelict op de openbare weg.
Bij het toekomen op een plaats delict als eerste ploeg is het belangrijk bepaalde zaken zeker te noteren en op te letten. Zaken die zeer makkelijk kunnen gewijzigd worden zoals de stand van de ramen, de stand van de lichtschakelaars, indien mogelijk zien of er een thermometer in huis hangt om de temperatuur af te lezen. Dit zijn zaken die zeer snel kunnen wijzigen en die belangrijk zijn voor het verdere onderzoek. Deze elementen kunnen deskundigen enorm helpen in het ophelderen van details, zoals het uur van het overlijden.
Een plaats delict is elke plaats of omgeving die op enigerlei wijze betrekking heeft of kan hebben op een al dan niet vermeend misdrijf. Dit kan begrepen worden in de breedste zin van het woord. Dit kan gaan van de plaats waar het lichaam ligt tot een plaats waar het moordwapen aangeschaft is.
De grondregels op een plaats delict zijn zeer belangrijk. Overal afblijven, iedere aanwezigheid moet gerechtvaardigd en toegelaten zijn, alle aanwezigheden moeten worden genoteerd en het functionele heeft voorrang op het hierarchische. Dit wil zeggen dat de persoon die het meeste weet van de zaak de leiding heeft, niet de hoogste in rang.
Op een plaats delict zijn er enkele eerste en dringende verrichtingen. Zo is er eerst en vooral de hulp aan en voor de slachtoffers die moet geboden worden. Daarnaast is er de veiligheidsrondgang die moet gebeuren, de beveiliging en het veilig houden van de plaats delict, de nodige vorderingen of assistentie oproepen, het handhaven van de openbare orde indien nodig, het vrijwaren van de sporen, recherchetactisch observeren en het algemeen bewaken van de plaats delict.
De hulp aan de slachtoffers omvat de eerste medische zorgen of de eerste psychologische bijstand. Men mag ook zeker niet vergeten dat de nabestaanden of getuigen ook hulp nodig kunnen hebben en dat slachtofferhulp hier zeker bij kan helpen. Het toedienen van deze hulp kan spoorbewust gebeuren, zodat er geen sporen verloren gaan. Denk hierbij maar aan het begeleiden van de MUG-arts naar het slachtoffer, en het noteren van alle handelingen die deze arts stelt.
De veiligheidsrondgang is een belangrijke taak. De dader kan nog op de plaats delict aanwezig zijn, andere slachtoffers kunnen zich nog in de woning bevinden en de eigen veiligheid en deze van anderen is ook belangrijk. Het is belangrijk dat men hier ook oog heeft voor de omgeving, maar ook probeert zoveel mogelijk gewoontehandeling te vermijden. Een voorbeeld hiervan is de trapleuning vastnemen om de trap op te gaan, maar dit zou mogelijke sporen kunnen vernietigen. De eigen veiligheid blijft steeds primeren.
Bij aankomst op een plaats delict is het belangrijk dat er perimeters worden ingesteld. Deze perimeters zijn de gerechtelijke-, isolatie-, ontradingsperimeter en het looppad.
De gerechtelijke uitsluitingsperimeter/zone is een ruimte in de isolatiezone die enkel betreden mag worden door het labo, het afstappingsteam en de wetsdokter. In tweede instantie mogen anderen zoals de onderzoeksrechter deze zone betreden. Alle namen van de betreders van deze zone moeten genoteerd worden.
De isolatieperimeter/zone is een ruimte die onder controle staat van de politiediensten. Hier kunnen parketmagistraten, deskundigen en eventuele getuigen zich bevinden.
De ontradingsperimeter/zone is een ruimte die onder controle staat van de politiediensten en waar ramptoeristen, journalisten, familieleden, ... geweerd worden.
Het looppad is de weg naar het feitelijke voorwerp van de feiten. Dit pad is aangelegd om iedereen die zich ter plaatse dient te bewegen dezelfde weg te laten volgen. Dit is doorgaans de onlogische route waarvan wordt verondersteld dat de dader deze niet genomen heeft.
Soms is het noodzakelijk om de openbare orde te handhaven. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn bij een kijkfile bij ongevallen, ramptoeristen, doodslag op een migrant, een persoon die sterft in een drukke winkelstraat, ...
Het hoofddoel is hier dat het onderzoek in alle seriniteit kan gebeuren en er geen sporen worden vernietigd door de massa.
Recherchetactische observatie is een belangrijke taak. Steeds aandacht hebben voor het publiek dat zich op of rond een plaats delict bevindt. De toeschouwers kunnen belangrijke getuigen zijn en het is belangrijk dat deze gegevens genoteerd worden. Ook kan het zijn dat er personen zijn die de feiten hebben zien gebeuren en die zich nog op de plaats delict bevinden.
Deze personen kunnen belangrijke getuigen zijn en het is belangrijk dat deze gegevens genoteerd worden.
Zeker bij brandstichting is dit belangrijk, aangezien pyromanen vaak terugkeren naar de plaats delict om hun werk te aanschouwen.
Het bewaken van de plaats delict is een belangrijke taak. Zolang de plaats delict niet wordt vrijgegeven en vanaf het moment dat er ter plaatse wordt gekomen, moet de plaats delict bewaakt worden. Dit is belangrijk om te voorkomen dat er sporen verloren gaan.
Er zijn verschillende actoren in het sporenonderzoek. Zo is er het CSI of afstappingsteam, de plaatselijke brandweer, de technische recherche, het NICC, DOVO, DVI, ... Daarnaast zijn er ook deskundigen zoals de wapendeskundige, de wetsdokter, de branddeskundige, ...
Zij hebben allen een specifieke belangrijke taak te verrichten binnen het onderzoek, en brengen hun expertise aan de dag om de zaak op te helderen.
De taping van het lichaam gebeurd zowel voor- als achteraan. Dit is belangrijk om de sporen veilig te stellen en om de wetsdokter toe te laten zijn werk te doen.
Dit houdt in dat er overal tape aangebracht wordt aan het slachtoffer dat alle microsporen bewaard, zodat deze op een later tijdstip nog kunnen geanalyseerd worden.
Er zijn verschillende fasen in het onderzoek. Zo is er de kennisneming of call taking, de eerste interventie, het beheer van de afstapping, het beheer van de technische en wetenschappelijke politie, het beheer van de inbeslagnames en het beheer van het tactisch onderzoek.
Elke fase heeft zijn eigen finaliteit. De kennisneming geeft een eventueel een indicatie van wanneer het slachtoffer gevonden is, de eerste interventie kan belangrijk zijn bij de eerste vaststellingen.
Het beheer van de afstapping geeft doorgaans een breder beeld van de situatie, het beheer van de technische en wetenschappelijke politie is belangrijk voor het veiligstellen van de sporen, het beheer van de inbeslagnames is belangrijk voor het veiligstellen en bijhouden van mogelijke sporen en het beheer van het tactisch onderzoek is belangrijk voor het verder onderzoek.
Een lichaam wordt altijd in beslaggenomen bij een verdacht of gewelddadig overlijden.
Dit gebeurd in opdracht van de Procureur Des Konings of de Onderzoeksrechter.
Dit stoot dikwijls op verzet bij familieleden vanwege mutilatie, onzekerheid over de begrafenis en weigering tot crematie kan opgelegd worden.
Bij een gearresteerde dader is het belangrijk dat er een veiligheidsfouille en een onderzoeksfouille gebeurd.
De dader wordt op een groot stuk papier geplaatst en ontdaan van alle kledij. Elk kledingsstuk dient apart te worden verpakt in papieren zakken.
Zichtbare verwondingen worden onderzocht en gefotografeerd.
Bij gebruik van vuurwapens dienen de handen in papieren zakken te worden verpakt.
Indien er lichamelijk contact met het slachtoffer is geweest wordt nagelvuil genomen, vinger per vinger.
Bij seksuele misdrijven wordt een Set Seksuele Agressie in een Zorgcentrum Seksueel Geweld genomen. Ook wordt er DNA-materiaal opgenomen zoals bloed, speeksel, ...
In verband met de veiligheid van de politie kan er (vuur-)wapengebruik zijn door de verdachte(n) of derden, er mogen geen gegevens over de zaak besproken worden in het bijzijn van verdachte of getuigen en er kunnen booby traps geplaatst zijn.
In verband met de gezondheid kan men blootgesteld worden aan besmettelijke ziektes, parasieten en dergelijke meer.
Materieel gevaar kan er zijn zoals CO-intoxicatie, explosiegevaar, kortsluiting, waterlekkage en overstromingen.
Het maken van de nodige foto's of video is belangrijk. Liefst voor optredens op de plaats delict, deze moeten gebruikt worden voor de ondersteuning van de tactische recherche en voor het opmaken van het proces-verbaal.
