Openbare dronkenschap

Wetgevend kader

Wet op de beteugeling van de openbare dronkenschap
Wet op de vergunning van sterke drank

Inleiding

Algemeen

Openbare dronkenschap en overmatig alcoholgebruik zijn een maatschappelijk probleem. Hoewel alcohol een legaal product is, kan het leiden tot een enorme verslavingsproblematiek en kan het in dat opzicht vergeleken worden met harddrugs.

Fases alcoholgebruik tot problematiek

Een alcoholverslaving en de bijhorende problematiek verlopen in fases. Men start met een aangeleerd en gecontroleerd gebruik van alcohol. Daarna volgt een misbruik van alcohol.

Hierop volgt alcoholisme, waarbij het een noodzaak wordt om alcohol te gebruiken om te kunnen functioneren. Dit is zowel een fysieke als een geestelijke afhankelijkheid, waarbij de geestelijke omschreven kan worden als controleverlies en de lichamelijke als tolerantie en ontwenning. Er is een grote afhankelijkheid van alcohol op dit moment.

Definitie

Definitie van alcoholist is moeilijk. Het problematische hangt af van de hoeveelheid, het tijdstip, de reden van het drinken en de omstandigheden. In de medische wereld hanteert men een andere definitie. Als norm voor schadelijk geldt 21 standaardglazen per week voor mannen en 15 glazen per week voor vrouwen.

Voorwaarde is wel dat in die week twee dagen geen alcohol gedronken wordt. Drinkt men meer, dan zal het schadelijke gevolgen kunnen hebben. De reden voor de verschillende normen voor mannen en vrouwen is de bouw van het lichaam. Het lichaam van een vrouw bevat meer vet en minder spieren.

Spierweefsel bevat meer vocht dan vet, waardoor mannen relatief meer vocht in het lichaam hebben dan vrouwen. Omdat alcohol in het lichaam verdund wordt door het aanwezige vocht, leidt eenzelfde inname van alcohol tot een hogere alcoholconcentratie bij vrouwen dan bij mannen van hetzelfde gewicht. Mede daardoor raakt een vrouw gemiddeld sneller dronken.

Gevolgen van alcoholisme

De gevolgen van alcoholisme zijn meestal niet onmiddelijk. We kunnen deze gevolgen opdelen in drie grote groepen, namelijk de medische, de psychologische en de socio-familiale gevolgen.

De medische gevolgen kunnen licht van aard en van voorbijgaande aard zijn, zoals een kater, maar ook ingrijpender worden zoals chronische problemen aan de maag, darm en lever. In een erger stadium kan er sprake zijn van zenuwschade. Het syndroom van Korsakov is een ziekte die rechtstreeks gelinkt is aan overmatig alcoholmisbruik.

De psychologische gevolgen van alcoholmisbruik zijn eveneens ingrijpend. Agressie, depressie en veranderingen in de persoonlijkheid zijn enkele voorbeelden van psychologische gevolgen van alcoholmisbruik.

De socio-familiale gevolgen van alcoholmisbruik zijn legio. Het gezin is vaak de eerste omgeving die geconfronteerd wordt met de gevolgen van alcoholmisbruik. De partner en de kinderen van de alcoholist lijden vaak onder de gevolgen van het alcoholmisbruik. Ook op het werk en financieel kan alcoholmisbruik gevolgen hebben. Alcoholmisbruik kan ook leiden tot criminaliteit, zoals geweld, zedenfeiten en schade aan eigendommen.

Behandeling

De behandeling kan enkel op vraag en op wil van de alcoholist. Er is dus geen collocatie mogelijk. Dit betekent niet dat we hierbij geen partners kunnen inschakelen, zoals de huisarts.

Ook zelfhulpgroepen kunnen hier helpen, zoals de gekende AA (Anonieme Alcoholisten), Al-Anon en Alateen. Opname in een PAAZ of een ontwenningskliniek zijn ook mogelijkheden. Al-Anon spitst zich meer toe op de partners van alcoholisten, waarbij Alateen zich toespitst op jongeren.

Wetgevingen

Besluitwet openbare dronkenschap

Deze wet heeft als doel het overmatig alcoholgebruik op openbare plaatsen te verminderen. Hierbij kunnen we dus twee duidelijke punten uithalen, namelijk dat het over dronkenschap moet gaan, en het moet zich voordoen op een openbare plaats.

Dronkenschap is een toestand waarbij een persoon zich dermate onder invloed van alcohol bevindt dat hij niet meer beschikt over de bestendige controle over zijn daden, zonder daarom noodzakelijk het besef (bewustzijn) ervan te hebben verloren.

Er kan hier geen ademtest, analyse of bloedproef voor gedaan worden. Met andere woorden, het is een soevereine beoordeling door de rechter. Hierbij is het van het grootste belang dat wij in onze vaststellingen de omstandigheden zo duidelijk en precies mogelijk weergeven, zodat er door de rechter ten gronde een correcte beslissing genomen kan worden.

Volgende rubrieken kunnen een zekere leidraad geven bij het vaststellen van dronkenschap: Gedrag, agressiviteit, gelaat, adem, gang, ogen, kledij, sporen van braaksel of urine, bijzondere tekenen zoals de hik of schuim op de lippen, de spraak, oriëntatie in tijd en ruimte en de concentratie.

Een openbare plaats is een plaats die toegankelijk is voor het publiek tijdens de normale openingsuren, los van de normale bestemming van de plaats. In de wetgeving wordt een exemplarische opsomming gegeven van openbare plaatsen. Zo wordt de openbare weg genoemd, maar ook een voertuig of openbaar vervoer. Een private bijeenkomst kan ook een openbare plaats zijn, maar dan moet er sprake zijn van een persoonlijke uitnodiging en een aanwezigheidslijst.

Overtredingen in het kader van de besluitwet

Eenvoudige openbare dronkenschap

Artikel 1: § 1. Hij die in een openbare plaats in staat van dronkenschap wordt bevonden, wordt gestraft : voor de eerste inbreuk, met geldboete van 15 frank tot 25 frank; in geval van herhaling binnen een jaar na de eerste veroordeeling, met geldboete van 26 frank tot 50 frank; in geval van nieuwe herhaling binnen een jaar na de tweede veroordeeling, met gevangenisstraf van acht dagen tot een maand en met geldboete van 50 frank tot 100 frank.

§ 2. Bovendien, in de bij paragraaf 1 bedoelde gevallen, kan de delinquent, indien hij wanorde, schandaal, of voor een ander of voor hem zelf gevaar veroorzaakt, onder de verantwoordelijkheid van een officier van bestuurlijke politie, bestuurlijk worden aangehouden, met een absolute beperking tot voor maximaal twaalf uur.

Ophangen van deze tekst

Artikel 18: De tekst van deze besluitwet zal aan de poort of deur van al de gemeentehuizen en in de voornaamste zaal van alle herbergen, koffiehuizen en andere drankslijterijen uitgehangen worden. Te dien einde zal aan alle burgemeesters en aan alle herbergiers, koffiehuishouders en andere slijters van dranken een exemplaar er van worden toegezonden. De slijter van dranken die dit voorschrift overtreedt, wordt gestraft met een geldboete die 25 frank niet mag te boven gaan.

Wanbedrijven in het kader van de besluitwet

In staat van dronkenschap een gevaarlijke bezigheid verrichten

Artikel 3: Zo de in staat van dronkenschap verkerende delinquent en bezigheid verricht welke voorzichtigheid of bijzondere voorzorgen vereist ten einde gevaar te vermijden voor hem zelf of voor anderen, wordt hij gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot één maand en met geldboete van 26 frank tot 100 frank, of met één van die straffen alleen.

Deze straffen worden verdubbeld in geval van herhaling binnen een jaar; zij worden verdriedubbeld en de gevangenisstraf wordt altijd uitgesproken in geval van nieuwe herhaling binnen een jaar na de tweede veroordeeling.

Dronken makende dranken opdienen aan iemand die kennelijk dronken is

Artikel 4: Met gevangenisstraf van acht dagen tot een maand en met geldboete van 26 frank tot 50 frank of met één van die straffen alleen, wordt gestraft hij die dronkenmakende dranken opdient aan een persoon die kennelijk dronken is. Indien deze geen 18 jaar oud is, wordt de straf verdubbeld.

Een persoon doen drinken totdat hij kennelijk dronken is

Artikel 6: Met de bij artikel 4 voorziene straffen wordt gestraft, hij die een persoon doet drinken totdat hij kennelijk dronken is.

Tot dronkenschap brengen met een ziekte of dood ten gevolge

Artikel 8: Met gevangenisstraf van acht dagen tot twee jaar en met geldboete van 26 frank tot 500 frank, of met één van die straffen alleen, wordt gestraft, hij die opzettelijk iemand anders tot dronkenschap heeft gebracht, wanneer de dronkenschap een ziekte die persoonlijke werkonbekwaamheid heeft medegebracht, tot gevolg heeft gehad. Indien de dronkenschap den dood tot gevolg heeft, bedraagt de straf vijf jaar tot tien jaar opsluiting en geldboete van 250 frank tot 5,000 frank.

Uitdagen tot drinken voorstellen of aanvaarden

Artikel 9: Met gevangenisstraf van acht dagen en met geldboete van 26 tot 50 frank of met één van die straffen alleen, worden gestraft, zij die een uitdaging tot drinken voorstellen of aanvaarden, wanneer de uitdaging dronkenschap bij één of meer wedders veroorzaakt heeft, zonder nochtans bij het vorig artikel bedoelde gevolgen teweeg te brengen.

Spijzen en dranken verkopen in ontuchthuizen

Artikel 11: Het is verboden, op straffe van gevangenisstraf van acht dagen tot twee maanden en van geldboete van 100 frank tot 500 frank, spijzen of dranken te verkoopen in de ontuchthuizen.

In geval van herhaling binnen een jaar, is de straf gevangenisstraf van twee maanden tot één jaar en geldboete van 500 frank tot 1,000 frank.

De gemeentebesturen mogen elken verkoop van drank verbieden in de huizen bewoond :
1° door één of meer personen die zich kennelijk aan ontucht overleveren;
2° door één of meer personen die veroordeeld werden voor een van de bij de artikelen 379 tot 382 van het Wetboek van strafrecht voorziene misdrijven of om een inrichting van geheime ontucht gehouden te hebben.

Dat verbod zal, na twee jaar, zijn uitwerking verliezen, indien het niet hernieuwd wordt. Iedere overtreding van dit verbod wordt bestraft met geldboete van 50 frank en, in geval van herhaling, met gevangenisstraf van acht dagen tot één maand en met geldboete van 200 frank.

Optreden van de politie

Wie is bevoegd

Alle politieambtenaren zijn bevoegd om de bovenvermelde inbreuken vast te stellen. Zij kunnen ook overgaan tot een bestuurlijke arrestatie indien de betrokken persoon kennelijk dronken is, op een openbare plaats, en een schandaal veroorzaakt. Dit is daarentegen wel onder bevel en verantwoordelijkheid van de Officier van Bestuurlijke Politie. Deze arrestatie mag ook enkel zo lang als strikt noodzakelijk, met een maximum van 12 uur.

Inbeslagname en verbeurdverklaring

Artikel 2: Indien, bij het plegen van het misdrijf, de delinquent drager is van een wapen, wordt dit wapen in beslag genomen door den agent die het misdrijf vaststelt, en de verbeurdverklaring er van wordt door den rechter uitgesproken, zelfs indien dit wapen niet aan den veroordeelde toebehoort.

Regresvordering

De regresvordering heeft als doel om drankschulden te vermijden. Met andere woorden, schulden gemaakt door drank zijn niet bij rechte invorderbaar. Tijdens ons optreden moeten we ons hier van bewust zijn, en kunnen we niet bemiddelen. Het is in het leven geroepen de zogenaamde "poef" af te schaffen, en een onmiddellijke betaling te stimuleren.

Vergunning sterke drank

Wat?

Voor sterke drank te verstrekken is een vergunning nodig. Dit is een fiscale wetgeving, en de gemeente levert deze vergunning af.

Wat is sterke drank?

Sterke drank is alcoholhoudende dranken waar ten minste 22% alcohol binnen zit. Hieronder valt ook alles waar sterke drank inzit, dus de zogenaamde breezers. Een uitzondering hiervan is sherry of martini.

Wet op de volksgezondheid

Leeftijden

De wet op de volksgezondheid voorziet op een minimumleeftijd van 16 jaar voor alcohol tout court. Vanaf 16 tot 18 jaar is de verkoop van alcohol toegestaan, zolang het niet gaat over sterke drank. Vanaf 18 jaar is ook de verkoop van sterke drank toegestaan.

Aandachtspunten

Proces-verbaal

In het proces-verbaal moet duidelijk aangetoond worden dat een persoon dronken is. Dit door een goede beschrijving aan de hand van de bovenvermelde rubrieken, die steeds als leidraad gebruikt kunnen worden. Hieruit moet ook de openbaarheid van de plaats blijken, de beschrijving van de eventuele vrijheidsberoving, de kennisgeving aan de betrokkene, de rechten van de arrestant en eventuele incidenten.

Verhoren

Kan men een dronken persoon verhoren? Ja, maar men moet opletten met mensen die zich of nuchter of dronken voordoen. Tevens ook altijd kritisch zijn, want dronkenschap is van subjectieve aard. Het kan gaan van een beetje in de wind zijn tot bijna bewusteloos zijn. Er moet ook nagegaan worden naar het algemene alcoholgebruik. Er moet wel zo snel mogelijk na de feiten verhoord worden.

Mensen die onder invloed zijn, zijn minder vatbaar voor suggestieve vragen. Zware drinkenrs hebben ook nuchter een geheugenprobleem. Alcohol en Salduz ligt moeilijk.

Een dronken persoon verhoren is een moeilijke opdracht, er kan namelijk agressie optreden. Veelal volgt een onsamenhangend verhaal. De persoon zal ook slaperig worden. Kortom, het vraagt enorm veel geduld van de verhoorder.

Het beste is dus enkel in uiterste noodzaak deze mensen te verhoren, en bij voorkeur enkel als getuige of slachtoffer, dus Salduz categorie I en II.

Belangrijkste punten

  • Maatschappelijk probleem
  • Fases alcohol tot problematiek
    • Aangeleerd en gecontroleerd gebruik van alcohol
    • Misbruik van alcohol
    • Alcoholisme
    • Geestelijke (controleverlies) en lichamelijke (tolerantie en ontwenning) afhankelijkheid van alcohol
  • Definitie alcoholist is moeilijk, maar problematisch hangt af van de hoeveelheid, tijdstip, reden en omstandigheden
  • Gevolgen van alcoholisme:
    • Vaak niet onmiddellijk
    • Medische gevolgen:
      • Kater - problemen aan maag, darm, lever, ..
      • Zenuwschade - Korsakov-syndroom
    • Psychologische gevolgen:
      • Agressie
      • Depressie
      • Verandering in persoonlijkheid
    • Socio-familiale gevolgen
      • Gezin (IFG)
      • Werk
      • Financieel
      • Criminaliteit (geweld, zeden, schade, ..)
  • Behandeling is enkel op de wil van de alcoholist, geen collocatie mogelijk
    • Huisarts
    • Zelfhulpgroepen (AA - Al-Anon, Alateen)
    • Opname in PAAZ
    • Ontwenningskliniek
  • Besluitwet openbare dronkenschap heeft als doel overmatig alcoholgebruik op openbare plaatsen te verminderen
  • Dus: Dronkenschap en openbare plaats
  • Donkenschap: een toestand waarbij een persoon zich dermate onder invloed van alcohol bevindt dat hij niet meer beschikt over de bestendige controle over zijn daden, zonder daarom noodzakelijk het besef (bewustzijn) ervan te hebben verloren
  • Geen ademtest, geen ademanalyse en gee bloedproef. Het is een soevereine boordeling door de rechter, dus beschrijf het goed
  • Rubrieken:
    • Gedrag
    • Agressiviteit
    • Gelaat
    • Adem
    • Gang
    • Ogen
    • Kledij
    • Sporen van braaksel of urine
    • Bijzondere tekenen (hik, schuim, ..)
    • Spraak
    • Oriëntatie in tijd en ruimte
    • Concentratie
  • Openbare plaats:
    • Toegankelijkheid voor het publiek (openingsuren)
    • Los van de normale bestemming van de plaats
    • Exemplarische opsomming in art 14
    • Openbare weg: in voertuig, openbaar vervoer
    • Private bijeenkomst: persoonlijke uitnodiging en aanwezigheidslijst
  • Inbreuken in kader besluitwet:
    1. Eenvoudige openbare dronkenschap (overtreding)
    2. Uithangen van de tekst van de wet (overtreding)
    3. In staat van dronkenschap een gevaarlijke bezigheid verrichten (wanbedrijf)
    4. Dronken makende dranken opdienen aan iemand die kennelijk dronken is (wanbedrijf) (zelfs op privé)
    5. Iemand doen drinken tot hij kennelijk dronken is (wanbedrijf) (zelfs op privé)
    6. Opzettelijk tot dronkenschap brengen met ziekte of dood tot gevolg (ziekte met arbeidsongeschiktheid/dood met rechtstreeks oorzakelijk verband)
    7. Uitdagen tot drinken voorstellen of aanvaarden (wanbedrijf) (dronkenschap zonder ziekte of dood)
    8. Spijzen en dranken verkopen in ontuchthuizen (wanbedrijf)
  • Optreden van politie:
    • Alle politieambtenaren zijn bevoegd om inbreuken vast te stellen
    • Bestuurlijke arrestatie
    • Inbeslagname en verbeurdverklaring
    • Regresvordering
  • Bestuurlijke arrestatie voorwaarden:
    1. Dronken zijn
    2. Openbare plaats
    3. Wanorde, schandaal of gevaar voor zichzelf veroorzaakt
    4. Maximaal 12 uur, maar niet langer dan noodzakelijk
  • Inbeslagname en verbeurdverklaring:
    • Openbaar
    • Dronken
    • Drager van een wapen
    • Geen verzwarende omstandigheid
    • Inbeslagname door politie
    • Verplichte verbeurdverklaring door rechter (zelfs indien geen eigenaar)
  • Regresvordering:
    • Drankschulden vermijden
    • Onmiddellijke betaling stimuleren
    • Niet bemiddelen!
    • Drankschulden zijn niet door rechte invorderbaar
  • Vergunning sterke drank:
    • Sterke drank verstrekken is vergunning nodig
    • Fiscale wetgeving
    • Gemeente levert de vergunning af
    • Sterke drank is alles boven 22%
    • Sterke drank: inclusief alles waar sterke drank inzit (bv Breezers), alles boven 22% behalve sherry en martini
  • Wet op volksgezondheid:
    • Geen alcohol -16 jaar
    • Geen sterke drank aan -18 jaar
  • Proces-verbaal:
    • Aantonen dat persoon dronken is door goede beschrijving
    • Openbaarheid van de plaats
    • Beschrijving van de eventuele vrijheidsberoving (uur en omstandigheden, verwittiging OBP, kennisgeving aan betrokkene, rechten van de arrestant en incidenten)
  • Kan je een dronken persoon verhoren? Ja, maar opletten met mensen die zich nuchter/dronken voordoen
  • Wel kritisch zijn, want:
    • Dronkenschap is van subjectieve aard
    • Van in de wind zijn tot zo goed als bewusteloos zijn
    • Alcoholgebruik nagaan
    • Zo snel als mogelijk na feiten verhoren!
    • Onder invloed: minder vatbaar voor suggestieve vragen
    • Zware drinkers: ook nuchter een geheugenprobleem
    • Alcohol en Salduz ligt moeilijk
  • Dronken persoon verhoren is een moeilijke opdracht:
    • Agressie
    • Onsamenhangend verhaal
    • Slaperig
    • Vraagt veel geduld van verhoorder