Strafwetboek vanaf 417/5 417/64 (nieuw seksueel strafrecht)
Het seksueel strafrecht is nog niet zo lang geleden hervormd, en dit stuk gaat over het nieuwe seksuele strafrecht met al zijn duidingen. We vinden dit terug in het Strafwetboek, boek 2, titel 8 onder misdaden en wanbedrijven tegen personen, hoofdstuk 1. Het stuk is onderverdeeld in 4 afdelingen, waarvan afdeling 1 de belangrijkste is. Deze afdeling is op zijn beurt onderverdeeld in 4 onderafdelingen.
Onderafdeling 1 gaat over toestemming met betrekking tot het seksueel zelfbeschikkingsrecht. Onderafdeling 2 gaat over basismisdrijven, onderafdeling 3 over verzwaarde misdrijven en onderafdeling 4 over algemene bepalingen, met name verzwarende factoren.
Het slachtoffer moet uit vrije wil hebben toegestemd, dit wordt telkens beoordeeld in het licht van de omstandigheden van de zaak, er is geen kant-en-klare oplossing voor eender welke zaak, en het zal moeten uitgezocht worden naar de omstandigheden.
De vrije wil en toestemming kunnen ook niet afgeleid worden door de ontstentenis of het ontbreken van verweer. Het is niet omdat het slachtoffer niet reageert, dat er toestemming is.
De toestemming kan op elk ogenblik voor of tijdens de seksuele handeling worden ingetrokken. Dit is een belangrijk punt, want dit betekent dat er geen toestemming meer is, en dat de handelingen die volgen, zonder toestemming zijn.
Er is geen toestemming wanneer er een kwetsbare toestand van het slachtoffer is, ten gevolge van onder meer angst, invloed van alcohol/verdovende middelen, ziekte, handicap, .. waar de vrije wil is aangetast.
Er is nooit toestemming in geval van bedreiging, fysiek of psychisch geweld, dwang, verrassing, list of enige andere strafbare gedraging (bv bij stalking). Ook wanneer het slachtoffer bewusteloos of slapend is, kan er geen toestemming zijn.
De afwezigheid van de toestemming is doorgetrokken naar alle seksuele misdrijven. Dit betekent dat er altijd toestemming moet zijn, en dat er geen enkele handeling mag gebeuren zonder toestemming.
De toestemming is altijd vereist, ook binnen het huwelijk, op alle handelingen van penetratie. Er moet voor elke handeling afzonderlijk toestemming zijn.
Men kan voor of tijdens de seksuele handelingen de toestemming intrekken, maar retroactief kan geen geldige toestemming meer worden ingetrokken.
Angst is een kwetsbare toestand, en kan ervoor zorgen dat er geen toestemming is. Dit kan zijn door dreigementen, of door andere factoren die angst veroorzaken, zoals bepaalde psychosociale factoren.
Een persoon die onder invloed is van alcohol, kan geen toestemming geven. Dit is een kwetsbare toestand, en kan ervoor zorgen dat er geen toestemming is. Daar de toestand veranderlijk is, en onder invloed voor iedereen anders kan zijn, moet dit wel beoordeeld worden in het licht van de omstandigheden. Louter onder invloed zijn, is niet voldoende om te zeggen dat er geen toestemming is.
Verdovende middelen, psychotrope stoffen, .. kunnen ervoor zorgen dat de vrije wil van een persoon aangetast is, en dat er geen toestemming is. Hierbij komt dezelfde regel in verband met alcohol, namelijk dat de toestand in het licht beoordeeld moet worden van de situatie. Iemand die daarentegen verdovende middelen toedient met het oog op het verkrijgen van seksuele handelingen, is overduidelijk strafbaar. Dit fenomeen wordt ook wel spiking genoemd, en is een misdrijf dat voorbereiding vraagt.
Een persoon die ziek is, of een handicap heeft, kan in een kwetsbare toestand verkeren, en kan geen toestemming geven. Dit is een kwetsbare toestand, en kan ervoor zorgen dat er geen toestemming is.
Deze lijst is geenszins limitatief. Elke toestand kan apart worden bekeken en beslist of het al dan niet om een kwetsbare toestand gaat. Het is belangrijk dat men dit goed weergeeft in de nodige vaststellingen.
Bedreiging, zowel expliciet als impliciet, kan ervoor zorgen dat er geen toestemming is. Dit kan zijn door dreigementen, of door andere factoren die angst veroorzaken, zoals bepaalde psychosociale factoren.
Fysiek of psychisch geweld kan ervoor zorgen dat er geen toestemming is. Het fysieke geweld is duidelijk wat hier bedoeld wordt, maar het psychische is bijvoorbeeld ook het manipuleren van een persoon zodat die geen andere uitweg meer ziet dan toestemming te geven.
Een persoon kan nooit onder dwang toestemming geven, gezien dit tegen het principe van vrije wil in.
Een persoon verrassen met seksuele handelingen betekent dat er niet op voorhand toestemming gegeven is, dus kan men er vanuit gaan dat het niet consensueel is.
Een list gebruiken om toestemming te verkrijgen, is niet toegestaan. Dit is een vorm van manipulatie, en kan ervoor zorgen dat er geen toestemming is.
Enige andere strafbare gedraging die er toe gericht is om toestemming te verkrijgen van het slachtoffer zorgt er mee voor dat er geen toestemming kan zijn. Dit kan bijvoorbeeld foltering zijn, of belaging.
Een bewusteloos of slapend slachtoffer kan nooit toestemming geven.
Een minderjarige die de volle leeftijd van zestien jaar niet heeft bereikt, wordt geacht niet uit vrije wil te kunnen beschikken. Dit betekent dat er geen toestemming kan zijn, en dat er dus geen seksuele handelingen mogen gebeuren.
Een minderjarige die de volle leeftijd van veertien jaar heeft bereikt, maar niet de volle leeftijd van zestien jaar, kan uit vrije wil toestemmen indien het leeftijdsverschil met de andere persoon niet meer dan drie jaar bedraagt. Dit betekent dat er toestemming kan zijn, maar dat er wel rekening moet gehouden worden met de leeftijd van de minderjarige.
Er is geen misdrijf tussen minderjarigen die de volle leeftijd van 14 hebben en die met wederzijdse toestemming handelen wanneer het onderlinge leeftijdsverschil niet meer dan drie jaar bedraagt.
Een minderjarige (18) kan nooit uit vrije wil toestemming geven indien de dader een bloed- of aanverwant is in de rechte opgaande lijn tot en met de derde graad of soortgelijke positie heeft in het gezin (incest). Dit kan ook niet wanneer de daad mogelijk is gemaakt doordat de dader gebruik heeft gemaakt van een erkende positie van vertrouwen, gezag of invloed (machtspositie). Ook wanneer de daad wordt beschouwd als een daad van ontucht of prostitutie, kan er geen toestemming zijn. (Bijvoorbeeld loverboys)
Aantasting seksuele integriteit is het stellen of laten stellen van een seksuele handeling op een persoon die daar niet in toestemt, al dan niet met behulp van een derde persoon.
Er wordt gelijkgesteld met aantasting van de seksuele integriteit wanneer iemand getuige is van de feiten, zelfs indien deze er niet aan deelneemt.
In het nieuwe seksuele strafrecht is de definitie van seksuele handeling veranderd naar wat het collectief of de maatschappij hier onder verstond, verandert naar wat een redelijkerwijs persoon hier onder verstaat.
De dader pleegt op het slachtoffer zonder toestemming, het slachtoffer pleegt op de dader, zonder toestemming, onder dwang van de dader, het slachtoffer pleegt op zichzelf, onder dwang van de dader, het slachtoffer pleegt op een andere persoon.
Het onder dwang van de dader (= met behulp van een derde persoon), elke persoon die daarmee niet instemt, tot getuige maken van seksuele handeling of van seksueel misbruik, ook zonder dat deze daaraan hoeft deel te nemen.
Voyeurisme is het observeren of doen observeren of een beeld- of geluidsopname maken of doen maken: rechtstreeks of door middel van een technisch of ander hulpmiddel, zonder de toestemming van die persoon of buiten zijn medeweten, terwijl die persoon ontbloot is of expliciete seksuele daad stelt, terwijl die persoon zich in omstandigheden bevindt waarin redelijkerwijs mag verwachten beschut te zijn voor ongewenste blikken.
Het kan rechtstreeks of door middel van een technisch of ander hulpmiddel.
Het is zonder de toestemming van die persoon of buiten zijn medeweten.
Terwijl die persoon ontbloot is of expliciete seksuele daden stelt.
En terwijl die persoon zich in omstandigheden bevindt waarin redelijkerwijs mag verwachten beschut te zijn voor ongewenste blikken.
Voyeurisme bestaat vanaf het begin van uitvoering.
Zonder toestemming beelden verspreiden van seksueel getinte inhoud. De verspreiding slaat op het tonen, toegankelijk maken of verspreiden van visuele of geluidsinhoud van een ontblote persoon, of een persoon die een expliciete seksuele daad stelt, zonder diens toestemming of buiten diens medeweten, ook al heeft die persoon ingestemd met het maken ervan.
Het tonen, toegankelijk maken of verspreiden.
Visuele- of geluidsopname.
Zonder toestemming of medeweten.
Ook al was er toestemming over maken.
De niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte inhoud is strafbaar vanaf het begin van uitvoering.
Het verschil tussen voyeurisme en verspreiding is de toestemming van het slachtoffer bij het maken van de beelden. Bij voyeurisme is er geen toestemming, bij verspreiding is er wel toestemming.
Bij verspreiding bestaat er ook een 2e vorm, dewelke een bijzonder opzet vereist, namelijk dat de beelden verspreid zijn uit winstbejag of kwaadwillig.
Voor minderjarigen is er een rechtvaardigingsgrond voorzien voor de toestemming voor het maken, het bezitten en het onderlingen delen.
Verkrachting is elke gestelde daad die bestaat uit of mede bestaat uit een seksuele penetratie van welke aard en met welk middel ook, op een persoon of met behulp van een persoon die daar niet in toestemt.
Het eerste verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting gebeurd met de dood tot gevolg, zonder dat het oogmerk om te doden aanwezig was.
Het tweede verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting voorafgegaan is of gepaard gaat met foltering, opsluiting of zwaar geweld.
Het derde verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting onder bedreiging van een wapen of op een wapen gelijkend voorwerp gebeurd, of na het toedienen van weerloosmakende of remmingsverlagende stoffen. Hieronder valt ook de zogenaamde spiking.
Het vierde verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting ten nadele van een persoon gebeurd die in een kwetsbare toestand verkeerd.
Het vijfde verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting gebeurd door een persoon die gebruik maakt van een erkende positie van vertrouwen, gezag of invloed.
Het zesde verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting gebeurd door een persoon die een bloed- of aanverwant is in de rechte opgaande lijn tot en met de derde graad of soortgelijke positie heeft in het gezin.
Het zevende verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting gebeurd ten nadele van een minderjarige die geen volle zestien jaar oud is.
Het achtste verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting gebeurd ten nadele van een minderjarige boven de leeftijd van zestien jaar.
Het negende verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting gebeurd in het kader van of tijdens intrafamiliaal geweld.
Het tiende verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting gebeurd met een discriminerende drijfveer.
Het elfde verzwaarde misdrijf is wanneer de verkrachting gebeurd met de hulp of aanwezigheid van een of meerdere personen.
Verzwarende factoren zijn zaken waarbij de rechter binnen de originele strafmaat blijft, maar moet neigen naar de hoogst mogelijke straf binnen die strafmaat. Indien er een opsluiting is van 5 tot 10 jaar zal aan de hand van deze factoren een straf uitgesproken worden die 9 a 10 jaar zal zijn.
De eerste factor is wanneer de verkrachting gebeurd en de dader is een bloedverwant in de zijlijn tot de derde graad is van het slachtoffer, dan wel een aanverwant in de rechte lijn of in de zijlijn tot de derde graad, dat hij gezag heeft over het slachtoffer, hem onder zijn bewaring heeft of occasioneel of gewoonlijk met het slachtoffer samenwoont of heeft samengewoond
De tweede factor is wanneer het misdrijf werd gepleegd door een persoon met een openbare functie in het kader van de uitoefening van deze functie.
De derde factor is wanneer het misdrijf werd gepleegd door een arts of een andere gezondheidswerken in de uitoefening van zijn functie.
De vierde factor is wanneer het misdrijf werd gepleegd op een minderjarige beneden de volle leeftijd van tien jaar.
De vijfde factor is wanneer het misdrijf werd gepleegd op een minderjarige beneden de volle leeftijd van zestien jaar en is voorafgegaan door een benadering van deze minderjarige vanwege de dader met het oogmerk op een later tijdstip de in deze afdeling bepaalde feiten te plegen.
De zesde factor is wanneer het misdrijf werd gepleegd in aanwezigheid van een minderjarige.
De zevende factor is wanneer het misdrijf werd gepleegd omwille van culturele drijfveren, gewoontes, tradities, religie of de zogenaamde 'eer'.
Benaderen van een minderjarige voor seksuele doeleinden is het aan een minderjarige een voorstel tot ontmoeting doen, op welke manier ook, met het oogmerk om een misdrijf te plegen bepaald in dit hoofdstuk, voor zover dit voorstel is gevolgd door materiële handelingen die tot een dergelijke ontmoeting kunnen leiden.
De eerste voorwaarde is dat het slachtoffer nog niet seksueel meerderjarig is (<16 jaar).
De tweede voorwaarde is dat het op welke manier ook gelokt is. Dit kan zowel online als offline gebeuren.
Het oogmerk moet aanwezig zijn om een misdrijf tegen hoofdstuk 1 te plegen.
Een voorstel tot ontmoeting is vereist, tenzij er verzwarende omstandigheden zijn.
Elk materiaal dat de visuele weergave op welke wijze dan ook behelst van een minderjarige die deelneemt aan echte of gesimuleerde expliciete seksuele gedragingen, of dat de weergave behelst van de geslachtsorganen van een minderjarige voor primaire seksuele doeleinden.
Elk materiaal dat de visuele weergave op welke wijze dan ook behelst van een persoon die er als een minderjarige uitziet en die deelneemt aan echte of gesimuleerd expliciete seksuele gedragingen, of dat de weergave behelst van de geslachtsorganen van deze persoon voor primaire seksuele doeleinden.
Realistische afbeeldingen die de weergave behelzen van een niet-bestaande minderjarige die deelneemt aan expliciete seksuele gedragingen of die de weergave behelzen van de geslachtsorganen van deze minderjarige voor primaire seksuele doeleinden.
Het vervaardigen, het aanbieden of ter beschikking stellen van, het verspreiden of uitzenden, het al dan niet verwerven voor een derde, het bezit, en het door middel van ICT welbewust toegang verschaffen tot kinderporno is strafbaar.
Openbare zedenschennis is het plegen van een handeling die bestaat uit het zich ontkleden, het tonen van de geslachtsdelen, het zichzelf bevredigen of het plegen van een seksuele handeling in het openbaar, of in het bijzijn van personen die daarvan aanstoot kunnen nemen.
Exhibitionisme is het opdringen aan andermans zicht van de eigen ontblote geslachtsdelen of van een seksuele daad op een openbare plaats of op een plaats die zichtbaar is voor het publiek
Verzwarende omstandigheden zijn indien het in aanwezigheid van een minderjarige of een persoon van wie de kwetsbare toestand voor de dader kenbaar was gebeurt.
Definitie van kinderporno: Elk materiaal dat de visuele weergave op welke wijze dan ook behelst van een minderjarige die deelneemt aan echte of gesimuleerde expliciete seksuele gedragingen, of dat de weergave behelst van de geslachtsorganen van een minderjarige voor primaire seksuele doeleinden.
Elk materiaal dat de visuele weergave op welke wijze dan ook behelst van een persoon die er als een minderjarige uitziet en die deelneemt aan echte of gesimuleerd expliciete seksuele gedragingen, of dat de weergave behelst van de geslachtsorganen van deze persoon voor primaire seksuele doeleinden.
Realistische afbeeldingen die de weergave behelzen van een niet-bestaande minderjarige die deelneemt aan expliciete seksuele gedragingen of die de weergave behelzen van de geslachtsorganen van deze minderjarige voor primaire seksuele doeleinden
